در نیمه دوم دهه 70 شمسی روزنامه همشهری شبکه محدود اینترانتی را برای عموم به صورت رایگان ارائه میداد که از طریق برقراری ارتباط دایل‌آپ با سرعت کمتر از 56کیلوبیت بر ثانیه این امکان را داشتیم تا علاوه بر مرور مطالب روزنامه در قالب صفحات HTML بتوانیم از طریق بخش پیوندها به سایت اینترنتی دو شرکت داخلی نیز متصل شویم. البته این دسترسی بسیار محدود بود؛ به‌طوری که سایت یکی از این دو شرکت از نظر مطالب با تاخیر نسبت به نسخه اینترنتی خود به روز میشد و سایت شرکت دوم دقیقا همان نسخه اینترنتی آن بود. در واقع در آن شبکه اینترانت روزنامه همشهری، دسترسی به همه سایت‌های اینترنتی بسته شده بود و فقط دسترسی به سایت دو شرکت فراهم بود. حالا وجه تفاوت میان شبکه ملی اطلاعات و اینترانت محدود روزنامه همشهری در دهه 70 چیست؟
حفظ امنیت شبکه در پله نخست
مدتی قبل علی حکیم‌جوادی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به ضرورت حفظ امنیت در هر شبکه تأکید کرد: مهم‌ترین وجه این شبکه سراسری طراحی مدل کسب و کار آن بر پایه حفظ امنیت است.
صرفهجویی در هزینه و وقت
براساس توضیحات ارائه شده از سوی مسئولان وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، شبکه ملی اطلاعات در واقع شبکهای است سراسری که این فرصت را به مردم میدهد تا با اتصال به آن از خدمات با کیفیت دولت الکترونیک برای صرفهجویی در وقت و هزینه خود بهره ببرند. علاوه بر آن مردم این فرصت را خواهند داشت تا از طریق این شبکه از فضای اینترنت پاک استفاده کنند تا از خطراتی چون انتقال ویروس، هک شدن و از دست دادن اطلاعات شخصی و کاری خود و همچنین سوءاستفادههای رایج در اینترنت دور بمانند.
براساس مصوبه هیأت دولت عزم براین است که بیشترین خدمات عمومی به صورت الکترونیک به مردم ارائه شود تا صرفهجویی بسیار خوبی در منابع محدود کشور ایجاد شود؛ چرا که تجربههای موفقی چون ارائه خدمات الکترونیک مثلا در حوزه بانکداری با استقبال و رضایت قابل توجهی از سوی مردم روبه‌رو شده است؛ زیرا علاوه بر سهولت، از صرف هزینه و وقت زیاد جلوگیری می‌کند. بنابراین شبکه سراسری اطلاعات که این قدرت را دارد تا با پهنای باند وسیع خدمات الکترونیک به مردم ارائه دهد بهترین بستر برای این منظور است. بهخصوص اینکه به‌دلیل ذات این شبکه سراسری که فقط از نظر جغرافیایی در سطح کشورمان ارائه می‌شود بالطبع از امنیت بالاتری‌برخوردار است.
راه درست و روش درستتر!
به‌نظر میرسد چنین اتفاقی بسیار نیکوست البته این نیکویی برای بخشی از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات مبهم است. آنها معتقدند که اصل تصمیمگیری برای احداث شبکه سراسری داخلی آن هم با امکان ارائه پهنای باند وسیع به صورت عمومی بسیار تحسینبرانگیز است اما غیر از امکان محدود کردن تمامی سایت‌های اینترنتی به غیر از در دسترس قرار دادن تعداد محدودی آدرس‌های خاص، نکتهای که برای این خدمات الکترونیک آن هم با تأکید بر حفظ امنیت و سرعت بالا به‌نظر میرسد این است که آیا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نمیتوانست با کسری از هزینه و زمان در نظر گرفته شده و با انرژی کمتری نسبت به بالابردن امنیت درگاههای متصل به اینترنت سازمانهای دولتی اقدام‌کند تا همچون سایر کشورهای پیشرفته در این حوزه، خدمات دولت الکترونیک بر بستر اینترنت آن هم با حفظ امنیت بالا ارائه شود؟
همچنین نمیشد به جای امکان برقراری جابهجایی اطلاعات با پهنای باند وسیع در شبکه ملی اطلاعات که نیاز به ایجاد بستری جدید برای این منظور است، اقدام به بالابردن سرعت اینترنت کاربران داخلی کند تا ضمن ایجاد امنیت بالا مردم سریع‌تر بتوانند از خدمات دولت الکترونیک استفاده کنند؟ حتی این امکان نیز وجود دارد تا با تبدیل کردن ایران به یک هاب منطقهای از انتقال ترافیک نقل و انتقال دادهها در خطوط آن سوی مرزها برای جلوگیری از صرف هزینه اضافه، جلوگیری کرد. به علاوه دهها راه دیگر همچون اقدام به ایجاد پایگاههای ذخیره اطلاعات داخلی. گذشته از این موارد به راستی کدام متخصص است که ادعا کند امنیت شبکه ملی اطلاعات بالاتر از شبکه اینترنت جهانی خواهد بود. آیا کسی ضمانت می‌کند؟
امیررضا قویدل، کارشناس فناوری اطلاعات
